W połowie lat pięćdziesiątych w dynamicznie odbudowującej się z ruin Stolicy zaczęto odczuwać brak cegieł. Zaistniała więc potrzeba dostarczenia nowych materiałów i technologii realizacyjnych, dlatego też w Centralnym Ośrodku Badawczo – Projektowym Budownictwa Ogólnego w Warszawie /Wierzbowa 9/ powołano Pracownię Budownictwa Doświadczalnego kierowaną przez dr inż. arch. Zygmunta Kleiffa. Zgromadził on zespół wybitnych specjalistów, którzy mieli za zadanie opracowanie i wdrożenie nowych metod materiałowo – konstrukcyjnych budownictwa osiedlowego.
Naczelną ideą było, szybkie zapewnienie tanich mieszkań dla każdej rodziny.
Podstawowym zagadnieniem było znalezienie odpowiedniego materiału na ściany zewnętrzne. Przy ówczesnych niskich normach ocieplania najlepiej nadawał się do tego żużel wielkopiecowy, którego hałdy zalegały okolice hut na Śląsku. Istniała jednak obawa o jego radioaktywności, dlatego neutralizowano go wapnem, a szczątkowe ilości promieniowania badano licznikami Geigera.
W tych siermiężnych dla budownictwa latach jedynymi wzorcami mogły być tylko technologie wielkoblokowe stosowane w fabrykach domów w ówczesnym Związku Radzieckim. Powstały więc zalążki uprzemysłowionego budownictwa prefabrykowanego.
Naprzeciwko Zakładów Radiowych Kasprzaka na Woli, przy ul. Kasprzaka inż arch. Aleksander Kirow zaprojektował jedyne w ówczesnej Warszawie osiedle doświadczalne. Składało się ono z trzech czworokątnych podwórek oddzielonych dwoma ślepymi uliczkami – dojazdowymi do pawilonów handlowych.
Przedmiotem doświadczenia technologiczno – materiałowego było:
- produkcja wielkowymiarowych elementów stropów i ścian wraz wyprawą w fabryce domów na Żeraniu,
- transport i bezpieczny montaż tych elementów zgodnie z harmonogramem realizacji
W latach 1955 – 1957 na osiedlu Kasprzaka zostało zrealizowanych 10 budynków mieszkalnych – 8 w technologii wielkoblokowej i 2 w technologii wielkopłytowej.
Projektanci i realizatorzy zdali egzamin i w grudniu 1956 roku zostali wyróżnieni Nagrodą Pierwszego Stopnia przez Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury.
Wzorując się na tej technologii powstało w Warszawie wiele osiedli m. in. na Woli i Żoliborzu.
Zbigniew Drouet
